ThaiSEOBoard.com

อื่นๆ => Cafe => ข้อความที่เริ่มโดย: EThaiZone ที่ 05 สิงหาคม 2008, 22:50:23



หัวข้อ: อะไรคือ Copyright, Plagiarism, Fair Use และ Public Domain
เริ่มหัวข้อโดย: EThaiZone ที่ 05 สิงหาคม 2008, 22:50:23
อะไรคือ Copyright, Plagiarism, Fair Use และ Public Domain

Copyright
คือสิทธิแสดงความเป็นเจ้าของผลงานตามกฎหมาย ซึ่งประกอบด้วย

1. สิทธิในการเผยแพร่ผลงานนั้นในที่สาธารณะ
2. สิทธิในการทำซ้ำ
3. สิทธิในการสร้างผลงานต่อเนื่อง
4. สิทธิอันพึงได้ผลตอบแทนจากงานที่สร้างขึ้น

งานทุกชิ้นที่ออกมาเป็นรูปแบบที่แน่นอนจะได้รับความคุ้มครองทางกฎหมายในทันที โดยที่ผู้สร้างงานไม่จำเป็นต้องจดทะเบียนลิขสิทธิ์ด้วยซ้ำ

Plagiarism
ง่ายๆคือการลอกเลียนหรือทำซ้ำผลงานของผู้อื่นแล้วแอบอ้างว่าเป็นของตัวเอง
หรือลอกเลียนหรือทำซ้ำโดยไม่ให้เครดิตเจ้าของผลงานเดิม

Fair Use
คือความชอบธรรมทางกฎหมายในการเอาผลงานลิขสิทธิ์มาใช้ในระดับที่จำกัด โดยไม่ไปขัดกับผลประโยชน์ที่เจ้าของผลงานพึงได้รับจากงานของเขา เช่นครูถ่ายเอกสารบทความชิ้นหนึ่งเพื่อแจกให้นักเรียนได้อ่าน หรือห้องสมุดให้สมาชิกยืมหนังสือเพื่อการค้นคว้าหรือศึกษา
การใช้ข้อมูลเพื่อการศึกษาถือว่าเป็น fair use ได้ทั้งสิ้น

ปัจจัย 4 อย่างที่เป็นตัวกำหนด fair use:

1. จุดมุ่งหมายและลักษณะของการใช้ผลงานที่มีลิขสิทธิ์ เช่น เพื่อการเรียน เพื่อวิจารณ์ เพื่อการทำวิจัย

2. ลักษณะของผลงานลิขสิทธิ์ เช่น หนังสือในห้องสมุดที่สมาชิกยืมไปอ่านได้

3. ความยาวของงานที่เอาไปใช้ อาจเป็นหนังสือทั้งเล่ม หรือสองสามย่อหน้าที่คัดลอกไปสอน

4. ผลกระทบที่อาจมีต่อตลาด รายได้ของผู้ผลิตผลงาน และมูลค่าของผลงาน เช่นถ้าห้องสมุดให้ยืมหนังเรื่องหนึ่ง แล้วผู้ยืมเอาไปฉายให้คนหลายๆคนดู อาจทำให้รายได้ของผู้ผลิตผลงานลดลงได้ ถ้าเป็นแบบนั้นก็ไม่เข้าข่าย fair use แล้วค่ะ การเอาผลงานไปเผยแพร่ในวงกว้างมากๆ เกินขอบเขต fair use แล้ว

Public Domain
คือผลงานที่ไม่คุ้มครองด้วยกฎหมายลิขสิทธิ์ ใครจะเอาไปใช้อย่างไรก็ได้ ถือว่าผลงานนั้นเป็นของสาธารณชนแล้ว

งานที่เข้าข่าย public domain ก็เช่น

1. ผลงานที่เคยมีลิขสิทธิ์ แต่เจ้าของผลงานตายไปแล้วเป็นเวลา 50 ปี อย่างเช่นบทละครของเช็คส์เปียร์ รูปปั้นเดวิด Fifth Symphony ของ Beethoven
ปีนี้คือ ค.ศ. 2007 ผลงานทุกชิ้นที่ผลิตก่อนปี ค.ศ. 1923 ถือว่าอยู่ใน public domain ทั้งสิ้น

2. เอกสารจากรัฐบาลที่เผยแพร่ออกสู่สาธารณชน ถ้างานนั้นผลิตโดยเจ้าหน้าที่ของรัฐภายใต้ตำแหน่งงานของเขา ไม่ใช่งานที่เจ้าหน้าที่สร้างขึ้นเป็นการส่วนตัว แม้จะเกี่ยวข้องกับงานที่ทำก็ตาม

3. งานที่ผลิตขึ้นก่อนปี ค.ศ. 1978 และไม่มีข้อความระบุชัดเจนว่าเป็นงานจดลิขสิทธิ์ ในขณะที่ผลงานที่สร้างขึ้นหลังปี 1978 ถือเป็นงานมีลิขสิทธิ์ (โดยอันโนมัติ) ทั้งสิ้น

4. งานประเภทหาเจ้าของไม่เจอ หมายถึงผลงานอะไรก็แล้วแต่ที่ผู้ต้องการนำไปใช้ได้พยายามค้นหาตัวเจ้าของแล้ว แต่ไม่รู้ว่าเป็นใคร ถือว่าเป็นงานใน public domain ไปโดยปริยาย

5. ผลงานที่ผู้สร้างผู้ผลิตไม่ต้องการให้เป็นผลงานลิขสิทธิ์ ก็อาจระบุไว้ให้ชัดเจนว่าอย่างนั้น งานนั้นก็จะไปอยู่ใน public domain ทันที

แม้คำจำกัดความของงานลิขสิทธิ์ และขอบเขตของการใช้งานนั้นๆจะดูเหมือนชัดเจน แต่ในโลกของความเป็นจริงไม่มีอะไรที่เห็นและถือปฏิบัติได้ชัดๆหรอกค่ะ เพราะถ้าทุกอย่างชัดเกินไป คนอีกหลายคนก็คงไม่มีงานทำ

ในโลกของงานที่เข้าไปอยู่ใน public domain แล้ว เราจะรู้ได้อย่างไรว่างานไหนอยู่ใน public domain ในเมื่อไม่มีฐานข้อมูลที่รวบรวมทั้งหมดเอาไว้อย่างชัดเจน งานลิขสิทธิ์หลายๆงานเห็นชัด อย่างเช่น บทละครทั้งหมดของ Shakespeare หรือ รูปวาด water lilies ของ Monet หรือรูปปั้นโมนาลิซ่า ของ Leonardo da Vinci รู้ได้ไม่ยากว่าทั้งหมดนั้นใช่ เพราะผู้สร้างผลงานเหล่านั้นตายไปหลายสิบปีแล้ว แต่พระไตรปิฎก หรือ คัมภีร์ไบเบิ้ล ล่ะ อยู่ใน public domain หรือเปล่า ชาวคริสต์ quote จากคัมภีร์ไบเบิ้ลกันเป็นเรื่องปกติ และมีการพิมพ์คัมภีร์ไบเบิ้ลออกแจกกันเสมอ แต่นั่นเรียกว่าถูกกฎหมายหรือเปล่า

ในเวลาเดียวกัน plagiarism ก็ไม่ใช่การละเมิดลิขสิทธิ์เสมอไป เช่นการคัดลอกสิ่งผลิตของรัฐเอามาใช้ในงานของตัว ถือเป็นการกระทำที่ไม่ผิดกฎหมาย หรือลอกเค้าโครงเรื่องของ Shakespeare มาแต่งเป็นเรื่องของตัวเอง เพราะผลงานทั้งหมดนั้นอยู่ใน public domain

และบางกรณีการกระทำบางอย่างเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์ชัดเจน แต่ก็ไม่จัดเป็น plagiarism เช่นการ download เพลงเป็นร้อยเป็นพันเพลงจาก file sharing server เป็นต้น

ข่าวสาร ข้อมูลทางประวัติศาสตร์ ข้อเท็จจริงทางธรรมชาติ เหล่านั้นอยู่ใน public domain ไม่มีใครเป็นเจ้าของ คนทุกคนเอาไปใช้ได้เสมอ

แต่สมมุติว่านาย ก. เขียนประวัติพระพุทธเจ้า แล้วมีคนลอกสิ่งที่นาย ก. เขียน แล้วเอาไปใช้โดยไม่ขออนุญาต ถือว่าเป็นการกระทำผิดต่อกฎหมายลิขสิทธิ์ เพราะแม้ว่าไม่มีใครเป็นเจ้าของประวัติพระพุทธเจ้า แต่ประวัติพระพุทธเจ้าเวอร์ชั่นนาย ก. เป็นลิขสิทธิ์ของนาย ก. แต่เพียงผู้เดียว

The free web is not free
เคยเห็นในเวปบอร์ดของพันทิปมีผู้เล่าว่าถูกขโมยผลงานที่โพสต์ไว้ในเวปไซท์หรือเวปบล็อก การกระทำนั้นเป็นการละเมิดกฎหมายลิขสิทธิ์แน่นอน เพราะ ข้อมูลทุกอย่างที่เป็นผลผลิตจากมันสมองของคนๆหนึ่ง แม้จะโพสต์ลงในเวปซึ่งเปิดกว้างสำหรับทุกคนได้เข้าชม แต่ก็ถือว่าเป็นผลงานลิขสิทธิ์ของผู้นั้น by default แม้ว่าเขาจะไม่ได้ไปจดลิขสิทธิ์อย่างเป็นเรื่องเป็นราวก็ตาม และจริงๆแล้วเขาก็ไม่มีความจำเป็นอะไรจะต้องไปจดทะเบียนลิขสิทธิ์ด้วย เพราะผลงานที่ออกมาเป็นรูปแบบชัดเจนแน่นอนแล้ว จะได้รับลิขสิทธิ์โดยอัตโนมัติ และใครจะละเมิดไม่ได้"

Information that is mounted on a publicly-accessible web page, though available for public viewing, does not put it in the public domain.

อ้างอิงจาก
โค๊ด:
http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=kultida&month=06-2007&date=14&group=3&gblog=1

------------------------------------------------------------

ต่อมาเป็นเรื่องของ Creative Common โดยสามารถอ่านได้จาก
โค๊ด:
http://www.kitty.in.th/index.php?room=article&id=266

หลัก ๆ และใจความสำคัญคือ

* Attribution: ผู้ใช้จะต้องระบุที่มาของงานว่าต้นฉบับเป็นของใคร
* Noncommercial: ห้ามใช้ทางการค้า
* No Derivative works: ห้ามแก้ไขต้นฉบับ
* Share Alike: ถ้ามีการแก้ไขต้นฉบับ (a.k.a สร้าง derivative works) ต้องเผยแพร่ด้วยสัญญาอนุญาตเดิม

อ่านแบบ slide powerpoint ได้ที่
โค๊ด:
http://www.stks.or.th/web/presentation/20071206-creativecommon_files/frame.htm

เราสามารถเอาสัญญาอนุณาตสำเร็จรูปต่าง ๆ ใน
โค๊ด:
http://creativecommons.org/license/
มาใช้ในการใส่ต่อท้ายผลงานเราได้เลย โดยไม่ต้องมีความรู้ทางด้านกฎหมายมากนัก เพียงแต่ตอบแบบสบถามเพียงเล็กน้อยเราก็จะได้รูปแบบคำสั่งเพื่อเอามาแปะได้ ทันทีครับ

------------------------------------------------------------

เป็นข้อความที่อยากให้อ่านกัน เอามาจากโพสของคุณ Ford AntiTrust @ ThaiThinkpad.Com

 :)


หัวข้อ: Re: อะไรคือ Copyright, Plagiarism, Fair Use และ Public Domain
เริ่มหัวข้อโดย: daclubb ที่ 05 สิงหาคม 2008, 22:55:25
แน่นดีครับ  :)


หัวข้อ: Re: อะไรคือ Copyright, Plagiarism, Fair Use และ Public Domain
เริ่มหัวข้อโดย: pacapao ที่ 05 สิงหาคม 2008, 23:02:33
แท้งกิ้ว


หัวข้อ: Re: อะไรคือ Copyright, Plagiarism, Fair Use และ Public Domain
เริ่มหัวข้อโดย: deepsnows ที่ 05 สิงหาคม 2008, 23:14:55
จดเก็บๆ :D

ขอบคุณครับ :-*


หัวข้อ: Re: อะไรคือ Copyright, Plagiarism, Fair Use และ Public Domain
เริ่มหัวข้อโดย: pepea ที่ 25 ธันวาคม 2011, 23:04:38
ขออนุญาตขุดกระทู้นะครับ พอดีว่าผมกำลังหาข้อมูลเกี่ยวกับ PLUBLIC DOMAIN จากหน้ากูเกิ้ลพอดีว่าเจอหน้านี้เข้า ประจวบกับเห็นว่าช่วงหลังๆนี้เพื่อนๆใบอร์ดจะมีปัญหาโดนเรื่องลิขสิทธิ์กันบ่อย ก็เลยขออนุญาตขุดกระทู้นี้ขึ้นมานะครับ ขอบคุณครับ  :wanwan017: